آشنایی با مفاهیم کلی و تعاریف چاپ هلیو

سیلندر: به لوله های استوانه تو خالی گفته می شود که جنس پایه آن ها آهنی است. روکشی از جنس مس و کروم روی آن ها ایجاد شده و سپس طرح ها و متون چاپی روی آن ها حک می شود.

دور سیلندر: به محیط سیلندر چاپی، دور سیلندر گفته می شود و در چاپ هلیو از 420 تا 700 میلی متر قابل تغییر است. محیط سیلندر  از این حیث اهمیت دارد که می توان با درنظر گرفتن طول فتوسل، میزان مشخصی از تکرار چاپ دور سیلندر در نظر گرفت.

رول چاپی: به ماده اولیه قابل چاپ که وارد دستگاه شده و چاپ روی آن انجام می گیرد، رول چاپی می گویند. رول های چاپی دارای اجناس مختلف و ضخامت های متنوعی هستند و مهمترین آن ها عبارتند از :

• شفاف ( BOPP ) با ضخامت 20 تا 40 میکرون
• صدفی ( PRL ) با ضخامت 30 و 35 میکرون
• مات ( MAT ) با ضخامت 20 میکرون
• متالایز ( MET ) با ضخامت 20 و 30 میکرون
• CPP شفاف با ضخامت بین 25 تا 60 میکرون. از این جنس عموما برای بسته بندی ماکارونی استفاده می گردد. این جنس نسبت به BOPP , OPP  نرم تر و منعطف تر می باشد.
• پلی اتیلن با ضخامت 30 تا 170 میکرون بصورت دو جنس شفاف و شیری. مورد استفاده عموما برای کیسه های خرید ( Shopping bag )
• پلی استر* با ضخامت 12 تا 23 میکرون بصورت جنس شفاف، متالایز و صدفی

* پلی استرها دارای دو حالت معمولی و پیچشی هستند. در حالت پیچشی بصورت تک لایه و چاپ از رو می باشند. این حالت از پلی استرها بیشتر مناسب محصولاتی مثل شکلات ها هستند.

عرض رول خام: رول های خام ( OPP,BOPP ) دارای عرض های مختلفی می باشند که مهترین و پرکاربردترین آن ها عبارتند از:

800 – 850 – 900 – 1020 – 1050 – 1070 – 1100 – 1120 – 1150 – 1160 – 1200 – 1220

عرض رول از این جهت حائز اهمیت است که می توان تعداد تکرار هرطرح چاپی را در عرض رول تعیین نموده و پِرتی کار را به حداقل رسانید. به همین جهت کارشناسان سعی می کنند با توجه به سایز رجیست چاپ هلیو، عرض برش و عرض رول را طوری تعیین کنند تا کمترین میزان از پِرتی کار ایجاد شود.

عرض برش: به فاصله عرضی ابتدا تا انتهای یک جنس چاپی، عرض برش گفته می شود.

سایز رجیست: به فاصله ای که برای رجیست رنگ های چاپی، در فایلهای طراحی درنظر گرفته می شود تا به بهترین نحو ممکن بتوان رنگ ها را تنظیم نمود، سایز رجیست می گویند. در چاپ هلیو معمولا سایز رجیست 10 میلیمتر و در چاپ فلکسو بین 4 تا 8 میلیمتر درنظر گرفته می شود.

پِرتی کار: نقاطی از رول خام که بدون چاپ باقی مانده و بریده می شوند پرتی کار نامیده می شوند. پرتی کار معمولا در حاشیه رول ( چپ یا راست ) بوجود می آیند و بهیچ وجه قابل استفاده نبوده و به ضایعات چاپ تبدیل می گردد. لذا همواره سعی بر این است که در ملاحظات طراحی پرتی کار صفر درنظر گرفته شود.

فتوسل:  فتوسل یا چشمی به منظور ایجاد اختلاف رنگ در کار تعبیه می شود، که به صورت مستطیل سیاه رنگی آورده شود. فتوسل را معمولا با تیره ترین رنگ ممکن که همان مشکی است در کار تعریف می کنیم. هدف از آوردن فتوسل ایجاد حداکثر اختلاف رنگ می باشد. چرا که فتوسل در هنگام بسته بندی کالا کاربرد دارد، فتوسل توسط سنسور های نسب شده بر روی دستگاه بسته بندی در واقع شناخته می شود و دستگاه به محض شناسایی فتوسل لفاف را برش یا دوخت می زند. رول های چاپی بسته بندی می توانند در عرض برش های خود دارای یک یا دو فتوسل باشند.

طول فتوسل: با فاصله طولی دو فتوسل از یکدیگر طول فتوسل می گویند. برای اندازه گیری طول فتوسل، باید از شروع یک فتوسل تا شروع فتوسل بعدی را اندازه گیری کنیم. دور سیلندر، ضریبی از تعدادی فتوسل می باشد.

چاپ از رو: چاپی که روی فیلم چاپی انجام شده و تاحدی آسیب پذیر و قابل پاک شدن می باشد. البته پس از اتمام مراحل چاپ این فیلم ها لاک مخصوصی جهت کاهش آسیب پذیری می خورند.

چاپ از زیر: در چاپ های بیش از یک لایه، چاپ را از زیر جنس (شفاف یا مات) انجام می دهند تا به هیچ وجه به چاپ آسیبی وارد نگردد. پس از طی مراحل چاپ از زیر، رول چاپ شده با فیلم دیگری از جنس شفاف، مات، متالایز، صدفی، CPP  یا هر نوع فیلم دیگری لمینت می شود.

لمینت: به چسباندن دولایه هم جنس یا غیر همجنس توسط چسب و حرارت بوسیله دستگاه سوپر کمبی، لمینت گفته می شود. فرآیند لمینت به خودی خود فرآیند زمانبری نیست، اما پس از این فرآیند باید فیلم لمینت شده به مدت 8 تا 24 ساعت در دمای محیط باقی بماند تا چسب آن بطور کامل خشک شود. این زمان برای فویل های آلومینیومی دو جزئی حدود 10 روز می باشد.

رویۀ کرونا: به رویه ای از فیلم خام که قابلیت چاپ دارد، رویۀ کرونا گفته می شود. بطور کلی فیلم OPP  قابلیت چاپ ندارد و باید قبل از عملیات چاپ پوششی به نام کرونا روی آن زده شود تا رنگ چاپی روی فیلم پخش نگردد.

هیت سیل ( Heat seal ): در بسته بندی مواد غذایی، معمولا از گرما برای بستن (سیل) رول های چاپ شده استفاده می گردد. به این صورت که مواد مورد نظر در رول های چاپی قرار گرفته و لبه رول ها روی هم آمده و بوسیله گرما، روی یکدیگر می چسبند و اصطلاحا سیل می شوند.

کلد سیل ( Cold seal ): برخی محصولات غذایی مانند کیک ها، کلوچه ها و کوکی ها در معرض گرما، خواص خود را از دست داده و قبل از تاریخ انقضای مورد نظر دچار مشکلاتی می گردند. لذا بمنظور جلوگیری از بروز مشکلات مصرف این محصولات، از کلد سیل استفاده می شود. در فرایند کلدسیل، پس از انجام مراحل چاپ، با توجه به شکل بسته بندی، چسب های مخصوصی پشت جنس می خورد و هنگام بسته بندی با همین چسب ها، بسته بندی سیل می شود.

ترام: نقاط و شیارهای خیلی ریز روی کلیشه ها که رنگها را روی کار منتقل می کنند، ترام نامیده می شوند. ترام ها عمق های مختلفی دارند و می توانند درصدهای مختلفی از رنگ ها را در چاپ ایجاد کنند.

پرایمر: برای رنگ پذیری و ایجاد قابلیت چاپ روی فویل های آلومینیومی، از ماده ای به نام پرایمر استفاده می کنند. آغشته کردن آلومینیوم به پرایمر، اولین مرحله چاپ روی آلومینیوم می باشد.